ดัชนีคุณภาพการนอนหลับพิตส์เบิร์ก

ดัชนีคุณภาพการนอนหลับพิตส์เบิร์ก (Pittsburgh Sleep Quality Index: PSQI)
เป็นแบบประเมินมาตรฐานสากลที่ถูกพัฒนาโดย Buysse และคณะ (1989) เพื่อใช้วัดคุณภาพการนอนหลับของบุคคลในช่วง 1 เดือนที่ผ่านมา โดยเน้นการประเมินเชิงอัตวิสัย (subjective sleep quality) ซึ่งผู้ตอบแบบสอบถามจะสะท้อนพฤติกรรมและประสบการณ์การนอนของตนเอง

โครงสร้างของ PSQI

แบบสอบถาม PSQI มีทั้งหมด 19 ข้อคำถามสำหรับผู้ตอบเอง (self-rated questions) และ 5 ข้อที่บุคคลใกล้ชิดตอบ (optional) คำถามเหล่านี้จะถูกนำมาจัดกลุ่มและคำนวณคะแนนเป็น 7 องค์ประกอบ (components) ได้แก่:

1. คุณภาพการนอนโดยรวม (Subjective Sleep Quality)
2. ระยะเวลาในการเข้านอนจนหลับ (Sleep Latency)
3. ระยะเวลาการนอนจริง (Sleep Duration)
4. ประสิทธิภาพการนอน (Habitual Sleep Efficiency)
5. การถูกรบกวนระหว่างหลับ (Sleep Disturbances)
6. การใช้ยานอนหลับ (Use of Sleeping Medication)
7. ผลกระทบในเวลากลางวัน (Daytime Dysfunction)

การให้คะแนน (Scoring System)

• แต่ละองค์ประกอบให้คะแนนตั้งแต่ 0–3 คะแนน
  • 0 = ไม่มีปัญหา / ดีมาก
  • 3 = มีปัญหารุนแรง / แย่มาก
• รวมคะแนนทั้ง 7 องค์ประกอบ = คะแนนรวม (Global PSQI score) มีช่วง 0–21 คะแนน

เกณฑ์การแปลผล

• คะแนนรวม ≤ 5 → โดยทั่วไปถือว่าคุณภาพการนอนอยู่ในเกณฑ์ดี
• คะแนนรวม > 5 → บ่งชี้ว่าอาจมีปัญหาด้านคุณภาพการนอนหลับ (Poor Sleep Quality)
  • มักถูกใช้เป็น จุดตัด (cut-off point) ในการคัดกรองงานวิจัยและการตรวจประเมินทางคลินิก

ประโยชน์และการนำไปใช้

• เป็นเครื่องมือมาตรฐานที่ใช้แพร่หลายทั้งในงานวิจัยทางการแพทย์ จิตเวชศาสตร์ เวชศาสตร์การนอนหลับ และสาธารณสุข
• ใช้ง่าย ไม่ซับซ้อน และใช้เวลาไม่นาน (5–10 นาที)
• เหมาะสำหรับใช้คัดกรองเบื้องต้น เพื่อติดตามผลการรักษา หรือใช้ในการสำรวจคุณภาพการนอนในกลุ่มประชากรต่าง ๆ

หมายเหตุสำคัญ: PSQI เป็นเพียงแบบประเมินเชิงคัดกรอง (screening tool) ไม่ใช่เครื่องมือสำหรับการวินิจฉัยโรคการนอนหลับโดยตรง การแปลผลควรอยู่ภายใต้ดุลยพินิจของผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์