แบบประเมินโรคซึมเศร้าด้วย 9 คำถาม (9Q)

แบบประเมินโรคซึมเศร้าด้วย 9 คำถาม (9Q) หรือ Patient Health Questionnaire-9 (PHQ-9) เป็นเครื่องมือคัดกรองมาตรฐานที่ใช้ประเมิน อาการซึมเศร้า และ ความรุนแรงของภาวะซึมเศร้า ในบุคคลทั่วไป ได้รับการแนะนำและใช้แพร่หลายทั้งในประเทศไทยและระดับสากล

โครงสร้างของแบบสอบถาม

• มีจำนวน 9 คำถาม

• ครอบคลุมอาการตามเกณฑ์ DSM-IV/DSM-5 ของโรคซึมเศร้า

• ให้คะแนนความถี่ของอาการในช่วง 2 สัปดาห์ที่ผ่านมา

• การให้คะแนนแต่ละข้อ:

  • 0 = ไม่มีเลย

  • 1 = เป็นบางวัน (น้อยกว่า 7 วัน)

  • 2 = เป็นบ่อย (7–12 วัน)

  • 3 = เป็นเกือบทุกวัน (13–14 วัน)

ตัวอย่างหัวข้อคำถาม

1. เบื่อ ทำอะไร ๆ ก็ไม่เพลิดเพลิน

2. รู้สึกเศร้า ท้อแท้ หรือสิ้นหวัง

3. หลับยาก หลับไม่สนิท หรือหลับมากไป

4. เหนื่อยง่าย หรือไม่ค่อยมีแรง

5. เบื่ออาหาร หรือกินมากเกินไป

6. รู้สึกไม่ดีกับตนเอง หรือรู้สึกว่าตัวเองล้มเหลว

7. สมาธิไม่ดี เวลาทำอะไร เช่น อ่านหนังสือ ดูโทรทัศน์

8. พูดช้า ทำอะไรช้าลง หรือกระสับกระส่าย จนคนรอบข้างสังเกตเห็น

9. คิดว่าถ้าตายไปคงจะดีกว่า หรือคิดทำร้ายตนเอง

การแปลผลคะแนน

คะแนนรวมทั้งหมด 0–27 คะแนน

• 0–4 คะแนน → ไม่มีภาวะซึมเศร้า หรือมีน้อยมาก

• 5–9 คะแนน → ภาวะซึมเศร้าเล็กน้อย (Mild)

• 10–14 คะแนน → ภาวะซึมเศร้าปานกลาง (Moderate)

• 15–19 คะแนน → ภาวะซึมเศร้าปานกลางค่อนข้างรุนแรง (Moderately severe)

• 20–27 คะแนน → ภาวะซึมเศร้ารุนแรง (Severe)

ข้อควรทราบ

• แบบประเมิน 9Q เป็น เพียงการคัดกรองเบื้องต้น ไม่สามารถใช้ยืนยันการวินิจฉัยได้

• หากได้คะแนนสูง หรือมีอาการซึมเศร้าร่วมกับ ความคิดทำร้ายตนเอง → ควรเข้ารับการประเมินโดยแพทย์หรือนักจิตวิทยาโดยด่วน

• ในประเทศไทย กรมสุขภาพจิตได้พัฒนาและใช้แบบ 9Q อย่างแพร่หลายร่วมกับแบบ 2Q (คำถามสั้นเบื้องต้น)