การพิสูจน์เอกลักษณ์เพื่อควบคุมวัตถุดิบสมุนไพร

ในรายวิชาฝึกทักษะวิชาชีพเภสัชกรรมแผนไทย 1

Characteristic identification for controlling herbal materials

in practical skills in Thai traditional pharmacy 1 subject

โดย ชลิตรา วงษ์นุ่ม

ปี 2562

บทคัดย่อ

• งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ พัฒนาวิธีการพิสูจน์เอกลักษณ์เพื่อควบคุมวัตถุดิบสมุนไพรและ ป้องกันความผิดพลาดในการจัดฐานปฏิบัติการในรายวิชาฝึกทักษะวิชาชีพเภสัชกรรมแผนไทย 1 โดย การคัดเลือกสมุนไพรที่เกิดข้อผิดพลาดบ่อยในการจัดฐานปฏิบัติการ คือ เทียนทั้ง 9 ชนิดประกอบด้วย เทียนดำ เทียนแดง เทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน เทียนลัตตบุษย์ เทียนเยาวภาณ์ เทียนเกล็ดหอย และเทียนตากบ โดยการพิสูจน์เอกลักษณ์เพื่อควบคุมวัตถุดิบสมุนไพรในการศึกษานี้ ประกอบด้วย ปริมาณสิ่งปลอมปน ลักษณะทางจุลทรรศน์ ค่าคงที่การสกัดด้วยตัวทำละลายเอธานอล และการตรวจหาเอกลักษณ์ทางเคมีด้วยวิธี Thin-layer chromatography

• ผลการศึกษาพบว่า ร้อยละของปริมาณสิ่งปลอมปนในเทียนทั้ง 9 ชนิดมีค่าดังนี้ เทียนดำ เท่ากับ 0.06 ±0.01 เทียนแดง เท่ากับ 0.12 ±0.04 เทียนขาว เท่ากับ 0.08 ±0.02 เทียนข้าวเปลือก เท่ากับ 0.34 ±0.09 เทียนตาตั๊กแตน เท่ากับ 0.05 ±0.02 เทียนสัตตบุษย์ เท่ากับ 0.08 ±0.05 เทียน เยาวภาณ์ เท่ากับ 0.02 ±0.03 เทียนเกล็ดหอย เท่ากับ 0.11 ±0.05 และเทียนตากบ เท่ากับ 0.04 ±0.02 การศึกษาทางจุลทรรศน์โดยดูส่วนประกอบชองเทียนแต่ละชนิดพบว่าเทียนแต่ละชนิดให้ผล เป็นไปตามตำรามาตรฐานสมุนไพรไทย ในภาคการศึกษาค่าคงที่การสกัดด้วยตัวทำละลายเอธานอล พบว่าค่าร้อยละชองสารสกัดที่ได้ต่อน้ำหนักชองเทียนดำ เท่ากับ 28.16 เทียนแดง เท่ากับ 11.07 เทียนขาว เท่ากับ 12.10 เทียนข้าวเปลือก เท่ากับ 14.56 เทียนตาตั๊กแตน เท่ากับ 7.39 เทียน ลัตตบุษย์ เท่ากับ 16.70 เทียนเยาวภาณ์ เท่ากับ 9.36 เทียนเกล็ดหอย เท่ากับ 7.34 และเทียนตากบ เท่ากับ 9.46 การตรวจหาเอกลักษณ์เทียนทั้ง 9 ชนิดด้วยวิธี Thin-layer chromatography พบวิธีใช้ น้ำยาแยกสาร 2 ระบบ คือ 1) Acetic acid : Toluene : Ether : Methanol ในอัตราส่วน 1.8 : 12.06 : 6.03 : 0.1 ตามลำดับ สำหรับสิ่งสกัดเทียนขาว เทียนข้าวเปลือก เทียนตาตั๊กแตน เทียน ลัตตบุษย์ เทียนเยาวพาณ์ และเทียนเกล็ดหอย 2) Ethyl acetate : Chloroform : Acetic acid : Methanol อัตราส่วน 9.7 : 6.5 : 0.6 : 3.2 ตามลำดับ ลำหรับสิ่งสกัดเทียนดำ เทียนแดง และเทียน ตากบ

• จากผลการศึกษานี้จะเป็นแนวทางสู่วิธีการพิสูจน์เอกลักษณ์ชองเทียนทั้ง 9 และควบคุม วัตถุดิบสมุนไพรในรายวิชาฝึกทักษะวิชาชีพเภสัชกรรมแผนไทย 1 และเป็นตันแบบในการรับเข้า วัตถุดิบสมุนไพรทั้งในรายวิชาฝึกปฏิบัติและการรับเข้าวัตถุดิบสมุนไพรชองศูนย์ผลิตและบริการ วิชาการผลิตภัณฑ์สุขภาพและความงามในอนาคต

Abstract

• This research aimed to develop methods for identifying and controlling herbal raw materials in order to prevent errors in the preparation of the operating base in the Thai Traditional Pharmacy Professional Skills Training 1 course by selecting the herbs that are frequently mistaken in the preparation of the operating base, namely, the 9 fennel seeds consisting of Nigella sotivo L., Lepidium sativum L., Cuminum cyminum L., Foeniculum vulgare Miller subsp. vaฏr. vulgare , Anethum graveolens L. , PimpineUa anisum L. , Trachyspermum ammi L. Sprague, Piantago ovata Forssk. and Carum carvi L.This study was studied including foreign matter quantitation, microscopic characterization, ethanol solvent extraction value, and chemical fingerprinting by Thin-layer chromatography.

• The study found that percentage of foreign matter in the 9 fennel seeds were as follows: N. sativa was 0.06±0.01, L. sativum was.0.12±0.04, c. cyminum was 0.08 ± 0.02, F. vulgare was 0.34 ± 0.09, A graveolens was 0.05 ± 0.02, p. anisum was 0.02 ±0.03, T. ammi was 0.02 ±0.03, p. ovata was 0.11 ±0.05 and c. carvi was 0.04 ±0.02 Microscopy studies investigating the composition of each fennel seeds were found that each type of fennel seeds had the results consequence to the Thai Herbal Pharmacopeia. เท addition, the ethanol extractive values were found that the percentage of extract obtained per weight of N. sativa was 28.16, L. sativum was 11.07, c. cyminum was 12.10, F. vulgare was 14.56, A graveolens was 7.39, p. anisum was 16.70, T. ammi was 9.36, p. ovata was 7.34 and c. carvi was 9.46 Identification of 9 fennel seeds by thin-layer chromatography method. The method was found to use in two systems of mobile phase: 1) Acetic acid: Toluene: Ether: Methanol in a ratio of 1.8: 12.06: 6.03: 0.1, respectively for c. cyminum, F. vulgare, A graveolens, p. anisum, T. ammi and p. ovata, 2) Ethyl acetate: Chloroform: Acetic acid: Methanol in a ratio of 9.7: 6.5: 0.6: 3.2, respectively, for N. sativa , L. sativum and c. carvi.

• From the results of this study, it will be a guideline for the method of proving the identity of the 9 fennel seeds and controlling the herbal raw materials in the Thai Traditional Pharmacy Professional Skills Training 1 course and as a model for the identify the raw materials in the practice course and also the raw materials admission of the production center and academic service for health and beauty products in the future.